Oświetlenie ledowe to wszelkiego rodzaju źródła światła oparte na diodach elektroluminescencyjnych. Skrót LED pochodzi od angielskiej nazwy Lighting Emitting Diode, co oznacza diodę elektroluminescencyjną, czyli emitującą świtało.
W odróżnieniu od tradycyjnych żarówek jarzeniowych te źródła światła nie nagrzewają się przy świeceniu. Dzieje się tak, ponieważ luminescencja to zjawisko, w którym dochodzi do jarzenia przedmiotu bez związku z jego temperaturą (żarnik w żarówce musi się rozgrzać, żeby świecił). Takie światło może powstać na przykład w wyniku reakcji chemicznej lub właśnie pod wpływem prądu (wtedy mówimy o elektroluminescencji).
Ze względu na swoje właściwości (jak np. dłuższa żywotność i niższe koszty eksploatacji) oświetlenie ledowe staje się coraz popularniejsze zarówno w budynkach użyteczności publicznej (np. w biurach, halach i zakładach pracy), ale również w domach i mieszkaniach.
W ofercie el12.pl w kategorii OŚWIETLENIE LEDOWE znaleźć można następujące produkty:
- żarówki ledowe klasyczne (bańki),
- świetlówki ledowe liniowe,
- taśmy led,
- żarówki ledowe reflektorowe,
- żarówki ledowe świecowe,
- żarówki diodowe niskonapięciowe,
- żarówki diodowe na napięcie 230 V.
Jak działa oświetlenie ledowe
Dioda elektroluminescencyjna jest zbudowana z dwuwarstwowych półprzewodników, w których po dostarczeniu energii elektrycznej elektrony przechodzą z jednej warstwy na drugą. Pod wpływem prądu w diodzie zachodzi reakcja fizyko-chemiczna, w wyniku której powstaje światło.
Dioda elektroluminescencyjna składa się zwykle z: niebieskiej diody elektroluminescencyjnej i luminoforu (związek chemiczny wykazujący luminescencję, czyli jarzenie). Światło niebieskie pobudza do świecenia luminofor umieszczony w obudowie diody, a ten emituje światło żółtozielone, które zmieszane z niebieskim daje światło białe. Proste konstrukcje (jak np. kontrolki w samochodowych tablicach rozdzielczych) zawierają tylko diodę świecącą w dowolnym kolorze oraz opornik.
Różne kolory oświetlenia ledowego
W zależności od rodzaju luminoforu, można uzyskać biel w zakresie od barwy zimnej do ciepłej. To pozwala dobrać światło w zależności od tego, czy ma oświetlać miejsce pracy czy przestrzeń relaksu i wypoczynku (w pierwszym przypadku światło powinno być zimne, w drugim ciepłe).
Inny (niż biały) kolor światła LED zależy natomiast od użytego półprzewodnika – czyli arsenku galu lub innej substancji. Surowa barwa niebieska, żółta, zielona, pomarańczowa lub czerwona może się zmienić w wyniku zastosowania domieszki lub pokrycia diody luminoforem.
W nowoczesnych rozwiązaniach użytkownik może nie tylko modyfikować temperaturę barwową światła białego, ale również zmieniać kolory oświetlenia zależnie od nastroju lub efektu, który ma być osiągnięty.
Zmiany i dodatkowe efekty w zakresie barwy świecenia są możliwe m.in. dzięki zestawieniu wielokolorowych diod w żarówkach albo lampach. Diody LED dają światło o różnej barwie i to bez konieczności stosowania kolorowych filtrów. Zazwyczaj oferowane są diody świecące intensywnie na czerwono, niebiesko, żółto lub zielono (diody generujące kolorowe światło mają symbol RGB LED). W ofercie el12.pl znaleźć można np. taśmę LED o długości 5 m, która świeci w 3 kolorach: czerwonym, zielonym i niebieskim (co trzecia dioda).
W ofercie hurtowni elektrycznej el12.pl dostępne są też bezprzewodowe sterowniki oraz piloty dotykowe przeznaczone do współpracy z produktami RGB, takimi jak standardowe oprawy RGB serii LEDIX, taśmy i moduły RGB zasilane napięciem 10 ÷ 14V DC. Zestaw w połączeniu z produktami RGB daje możliwość płynnego ustawiania barwy światła (przy użyciu pilota) oraz zmiany natężenia wybranego koloru. Ponadto zestaw ma programy automatycznej płynnej i skokowej zmiany kolorów. Pilot wchodzący w skład zestawu jest fabrycznie przypisany do sterownika SLR-11 – bezpośrednio po zamontowaniu zestaw gotowy jest do użycia. Zaletą zestawu jest także możliwość przypisania do sterownika innych pilotów oraz wybranych nadajników systemu EXTA FREE. Dzięki temu użytkownicy nie są ograniczeni do jednego nadajnika. Dodatkowo małe wymiary sterownika umożliwiają jego bezpośredni montaż w puszce.
Co wyróżnia oświetlenie ledowe
Jednym z podstawowych wyróżników diod LED jest bardzo szybkie załączanie (nie wymagają one czasu na uzyskanie pełnej mocy światła oraz nie zawierają szkodliwych substancji typu ołów czy rtęć). Diody LED to jedno z najbardziej zaawansowanych źródeł światła, dzięki czemu cechuje je mała moc, bardzo długa żywotność, a dodatkowo pobierają znacznie mniej energii niż tradycyjne źródła świtała.
Diody nie przepalają się tak nagle, jak zwykłe żarówki, ponieważ gdy ich czas pracy dobiega końca, światło staje się coraz słabsze. Ważne jest jednak, że żywotność tego rodzaju nowoczesny źródeł światła jest bardzo wysoka i sięga 50 tys. - 100 tys. godzin (podczas gdy trwałość zwykłych żarówek to około 1 tys. - 2 tys. godzin).
Ledowe źródła światła są też bardzo odporne na wstrząsy i uderzenia, dzięki czemu trudniej jest je uszkodzić niż żarówki czy świetlówki halogenowe. Diody mogą emitować skupioną lub rozproszoną wiązkę światła. Na opakowaniu LED-ów można znaleźć informację o tym, czy ich kąt rozsyłu światła ma 15, 30 czy 60 stopni.
Diody cechują się też niską inercją co oznacza, że podczas włączania i wyłączania pobór prądu nie ulega zwiększeniu. Lampy ledowe w trakcie normalnej pracy pobierają przynajmniej 80% mniej energii elektrycznej niż żarówki tradycyjne, dlatego ich stosowanie może w znaczący sposób wpłynąć na obniżenie rachunków za prąd.
Oznaczenia stosowane na oświetleniu ledowym
Na opakowaniu ledowych źródeł światła można znaleźć sporo oznaczeń, które informują użytkownika m.in. o typie samego światła oraz właściwościach technicznych samej żarówki. Najczęściej spotykanymi informacjami są:
- moc żarówki [W],
- wskazanie zamiennika żarówki tradycyjnej,
- wartość nominalnego strumienia świetlnego podawana w lumenach [lm] (im więcej lumenów tym jaśniejsze światło),
- barwa światła podana w Kelwinach [K] (zimna lub ciepła),
- trwałość żarówki,
- szacowana możliwa liczba włączeń i wyłączeń,
- klasa energetyczna odnosząca się do poboru prądu [kWh/1000h],
- typ gwintu (istotny przy dobieraniu diody do konkretnej oprawy).
- zakres temperatur, w jakich może pracować urządzenie.
Oświetlenie ledowe w postaci taśmy
Oświetlenie ledowe dostępne jest także w postaci taśmy zbudowanej z modułów (najczęściej o długości 5 cm), które w prosty sposób można dzielić (nawet przy użyciu nożyczek). W zależności od potrzeb stosuje się taśmy ledowe ze standardowym stopniem ochronność (IP20) lub taśmy z podwyższonym stopniem IP, które można stosować np. jako oświetlenie w pomieszczeniach o zwiększonej wilgotność (oświetlenie lustra w łazience).
Warto pamiętać o tym, że taśmy LED powinno montować się do materiału, który sprawnie odprowadza ciepło ponieważ w innym przypadku może szybko dojść do przepalenia się diod. Aby uniknąć tego rodzaju zagrożenia najlepiej taśmy zamontować w specjalnych profilach LED.
W zależności od przeznaczenia, taśmę LED można zasilać napięciem stałym o wartości 12 V lub, w niektórych przypadkach 24 V. Decydując się jedynie na zakup taśmy, szczególną uwagę należy poświęcić na właściwy wybór urządzenia zasilającego. Na rynku dostępne są także taśmy w zestawach z zasilaczami, co ułatwia i upraszcza podłączenie ich.
Do produkcji taśm LED-owych wykorzystuje się cztery główne rodzaje diod, które różnią się między sobą mocą i ilością pobieranej energii. Są to modele:
- LED 3528 - charakteryzuje się niskim poziomem zapotrzebowania na energię, jednocześnie przy niskim koszcie zakupu. Mimo energooszczędności, emitujące światło pozwala na tworzenie efektownych aranżacji.
- nieco mocniejsze diody LED 5050 częściej wykorzystuje się do np. bocznego oświetlenia schodów,
- LED 2835 wyróżnia je wysoka jakość emitowanego światła, niski pobór energii oraz długotrwała żywotność, dlatego też jest klasyfikowana jako jedna z najoszczędniejszych taśm,
- LED 5630 mają najwyższą spośród wymienionych moc, niekiedy porównywalną do oświetlenia zewnętrznego lamp ulicznych.
