Dlaczego wybija różnicówka?

Wyłącznik różnicowoprądowy, potocznie nazywany różnicówką, rozłącza obwód po wykryciu, że prąd elektryczny z niego wypływający nie jest równy wpływającemu. Przy doborze instalacji oraz eksploatacji wyłączników różnicowoprądowych popełnianych jest wiele błędów, które są przyczyną wadliwego zachowania urządzenia.

Wyłącznik różnicowoprądowy oznaczany jest symbolem RCD (ang. Residual Current Device) i stosuje się go w instalacjach elektrycznych do ochrony przed porażeniem. Sprawnie działające urządzenie powinno zapewnić samoczynne wyłączenie zasilania w przypadku wystąpienia niebezpiecznego napięcia dotykowego na częściach przewodzących sieci,do których jest dostęp, w mieszkaniach i budynkach przemysłowych.

Wyłączniki różnicowoprądowe przewyższają pod względem skomplikowania budowy wyłączniki nadprądowe i bezpieczniki, ale są bardziej od nich wrażliwe na różnorodne zakłócenia powstające w chronionych obwodach. To może być jednym z czynników powodujących tzw. wybijanie różnicówki, czyli rozłączanie obwodu.

Najczęstsze powody wybijania różnicówki

Jedną z przyczyn wadliwego działania wyłącznika różnicowoprądowego jest wada samego urządzenia. Niesprawne wyłączniki wykazują najczęściej nadmierny rzeczywisty prąd różnicowy, co powinno być sygnałem do częstszej kontroli urządzenia.

Podstawowym powodem zadziałania wyłącznika różnicowoprądowego jest zbyt duży tzw. prąd upływu (to niewielki prąd, powstający podczas przyłożenia napięcia do izolatora) w instalacji za wyłącznikiem. Na wielkość prądu upływu mają wpływ takie czynniki, jak rozległość instalacji elektrycznej (chodzi o długość kabli tworzących instalację) oraz rodzaj i liczba poszczególnych urządzeń podłączonych do sieci. Szczególnie należy w tym przypadku zwrócić uwagę na takie sprzęty AGD, jak pralki automatyczne czy przepływowe podgrzewacze wody, ponieważ charakteryzują się one wyższymi wartościami prądów upływu.Rozległość instalacji będzie miała wpływ na wybijanie różnicówki, np. w sytuacji, gdy do sieci elektrycznej podłączymy przedłużacz, dzięki któremu zasilana będzie kosiarka do trawy.

Innym problemem mogą być błędy popełnione przy tworzeniu i odbiorze instalacji, na przykład połączenie przewodu neutralnego (N) bezpośrednio z przewodem ochronnym (PE) lub uziemieniem albo połączenie przewodu neutralnego chronionego obwodu z przewodami neutralnymi innych chronionych obwodów.

Problematyczne dla pracy RCD są też przepięcia i towarzyszący im przejściowy prąd różnicowy. W takim przypadku przyczyną mogą być przepięcia w sieci pochodzenia atmosferycznego albo łączeniowego oraz brak koordynacji zabezpieczeń różnicowoprądowych z ogranicznikami przepięć w instalacji. Aby w takim przypadku wyeliminować zbędne zadziałania różnicówki, należy wyłącznik różnicowoprądowy zainstalować w układzie TN-S (Układ uziemiony, części normalnie nieprzewodzące połączone z punktem neutralnym transformatora, rozdział przewodu PE i N) za drugim stopniem ochrony.

Powodem wybijania może być również zbyt wiele różnego rodzaju wyłączników w jednej rozdzielnicy, co powoduje podwyższoną, w stosunku do otoczenia, temperaturę pracy.

Jak uniknąć problemów z różnicówką?

Aby wyłączniki różnicowoprądowe pracowały w optymalnych warunkach należy sprawdzić, czy mają odpowiednie dane znamionowe (odczytamy je z tabliczki znamionowej), właściwe przeznaczenie i odporność udarową (zdolność urządzenia elektrycznego do prawidłowej pracy przy oddziaływaniu zakłóceń). Znaczenie ma również odpowiednie podłączenie każdego z zacisków wyłącznika.

Dla poprawnej pracy urządzenia istotna jest temperatura otoczenia, ponieważ takie warunki mocno wpływają na niezawodność wyłączników różnicowoprądowych. Biorąc pod uwagę ten czynnik wyróżnia się wyłączniki o budowie podstawowej i mrozoodpornej, gdzie te drugie przeznaczone są do pracy na wolnym powietrzu, np. na placach budów.

W przypadku występowania zbyt dużych prądów upływu w instalacji (zbyt rozległa instalacja elektryczna lub charakterystyczne odbiorniki), należy zastosować kilka wysokoczułych wyłączników różnicowoprądowych, dzieląc przy tym instalację na kilka obwodów.