Uziom otokowy - czym jest?

Uziom otokowy to element instalacji odgromowej, a jego podstawowym zadaniem jest odprowadzenie prądu z wyładowań elektrycznych (piorunów) do ziemi. Znajduje się on na zewnątrz budynku w taki sposób, aby tworzyć zamkniętą pętlę.

Najważniejsze zasady projektowania uziomów dla celów instalacji odgromowej określone są w normie PN-EN 62305-3, która wyróżnia dwa typy uziomów:

- układ typu A, złożony z uziomów poziomych i pionowych, wykonywanych na zewnątrz budynku i połączonych oddzielnie z każdym z przewodów odprowadzających,

- układ typu B, w postaci uziomu fundamentowego, otokowego lub kratowego.

System uziemienia jest niezbędny do zapewnienia bezpiecznej pracy każdego układu elektrycznego i jego urządzeń zabezpieczających, a także chroni ludzi przed niebezpiecznymi prądami. Aby uziomy wykonywały swoje zadanie wykonuje się je najczęściej ze:

  • stali nieocynkowanej,
  • stali ocynkowanej ogniowo,
  • stali pomiedziowanej elektrolitycznie,
  • czystej miedzi (miedź często stosowana jest jako materiał na powłoki ochronne uziomów stalowych).

Jak zbudowany jest uziom otokowy?

Uziom otokowy to struktura tworząca zamknięty pierścień z taśmy lub przewodu okrągłego, mocowany w ziemi wokół konstrukcji budynku (jeśli zamknięcie obwodu nie jest możliwe, otok może zostać zakończony pionowymi uziomami). Aby działał prawidłowo, powinien mieć bezpośredni kontakt z ziemią na co najmniej 80% długości. Powinien też być poprowadzony na głębokości co najmniej 0,5mi w odległości 1,0 m od budynku. Zalecana głębokość ma związek z zamarzaniem gruntu (dla zachowania parametrów elektrycznych uziom powinien być zakopany poniżej warstwy przemarzania). W przypadku większych budynków należy go dodatkowo zaopatrzyćwpołączeniapoprzeczne.

Uziom otokowy wykonywany jest najczęściej z przewodnika płaskiego (tzw. bednarki, czyli metalowej taśmy) o powierzchni przekroju poprzecznego co najmniej 90 mm2 z takich materiałów jak: miedź, stal pomiedziowana, stal ocynkowana na gorąco, stal nierdzewna.

W ofercie EL12.com znaleźć można rozmaite elementy niezbędne do stworzenia instalacji odgromowej, w tym m.in. bednarki, ochronniki, druty odgromowe, ograniczniki przepięć na linie, zaciski i uchwyty odgromowe oraz uziomy.

Ponieważ uziom otokowy układa się w ziemi, jest on szczególnie narażony na działanie korozji. Dlatego do jego wykonania stosuje się najczęściej stale nierdzewne lub materiały miedziane. W przypadku obiektów budowlanych z tzw. wnętrzowymi stacjami transformatorowymi może być konieczne zastosowanie większych przekrojów uziomu otokowego. Odpowiednie będą wtedy szczególnie materiały miedziane (ponieważ cechują się one wyższą obciążalnością prądową).

Jak wykonać uziom otokowy?

Uziom otokowy należ układać w osobnym wykopie lub poniżej fundamentów w taki sposób, aby zapewnić instalacji dobry kontakt z ziemią.Dla jego poprawnego działania bardzo istotne jest odpowiednie nawilżenie gleby, dlatego w budynkach z dużymi okapami warto w miarę możliwości ułożyć uziom otokowy poza obszarem osłoniętym dachem.

Wybierając odpowiedni rodzaj materiału przewodnika płaskiego, należy dostosować go do lokalnych warunków glebowych, biorąc pod uwagę szybkość korozji przewodników. Jeżeli więc zakładany okres funkcjonowania obiektu wynosi 30 lat, to należy zastosować miedź, stal nierdzewną lub stal pomiedziowaną, których trwałość jest odpowiednia. Natomiast, jeżeli fundament zawiera stal zbrojeniową, to należy go połączyć z otokiem, przy czym w tym przypadkunie może on być wykonany ze stali ocynkowanej (ze względu na zjawisko korozji elektrochemicznej).

Dobrze zaprojektowana i poprawnie wykonana instalacja odgromowa zabezpiecza dom niemal całkowicie. Przejmuje ona energię wyładowania atmosferycznego (pioruna) i bezpiecznie odprowadza ją do ziemi. Jeżeli energia ta nie zostanie odprowadzona, może zniszczyć budynek, urządzenia podłączone do prądu, a nawet spowodować pożar lub porażenie mieszkańców. Na uderzenia pioruna szczególnie narażone są domy w szczerym polu i na wzgórzach.