Przekaźniki

Przekaźniki to urządzenie elektryczne lub elektroniczne wchodzące w skład systemu sterowania instalacji przewodowych stosowanych m.in. w przemyśle, budownictwie, w systemach tzw. inteligentnych domów oraz w instalacjach wodno-kanalizacyjnych. Jest on popularnym elementem układów sterowania, występuje np. w szafach sterowniczych, maszynach, panelach sterowania, systemach operatorskich i innych układach sterowania. Przekaźniki wykorzystywane są np. do sterowania czasowego ogrzewaniem, oświetleniem, sygnalizacją, wentylacją, klimatyzacją, systemem alarmowym, a także żaluzjami i roletami, bramą garażową czy systemem przeciwpożarowym. Najczęściej znajdują zastosowanie w budynkach publicznych, na liniach produkcyjnych, a także w domach jednorodzinnych. Przekaźnik ma za zadanie, po spełnieniu odpowiednich warunków wejściowych, wywołać konkretną zmianę stanu w jednym lub kilku (a nawet więcej) obwodach wyjściowych. Element ten reaguje na zmianę wybranej wejściowej wielkości fizycznej (na przykład napięcia, natężenia prądu, ciśnienia płynu, temperatury) w taki sposób, że po przekroczeniu pewnej jej wartości sygnał wyjściowy zmienia się skokowo (najczęściej oznacza to, że przechodzi z pozycji „włącz” na „wyłącz” albo odwrotnie). W ofercie el12 w kategorii PRZEKAŹNIKI znaleźć można następujące rodzaje tych urządzeń: - przekaźnik elektromagnetyczny (najpopularniejszy przekaźnik przemysłowy), - przekaźnik priorytetowy (stosowany między innymi w sytuacji, gdy w obwód prądowy podłączone są minimum dwa odbiorniki dużej mocy mogące pracować niezależnie, a ich jednoczesna praca spowodowałaby zadziałanie zabezpieczeń prądowych), - przekaźnik napięciowy 1-fazowy (służy do kontroli wartości napięcia w sieci jednofazowej w celu zabezpieczenia odbiornika przed wzrostem lub spadkiem napięcia poza nastawione wartości), - przekaźnik bistabilny (w tym z wyłącznikiem czasowym oraz beznapięciowy) – to urządzenie nazywane również przekaźnikiem impulsowym, które jest elementem sterującym, generującym impuls do instalacji oświetleniowej. Na skutek impulsu oświetlenie włącza się lub gaśnie, w zależności od budowy i zastosowania przekaźnika, - przekaźnik napięciowy 3-fazowy (służy do kontroli wartości napięcia w sieci trójfazowej w celu zabezpieczenia odbiornika przed wzrostem lub spadkiem napięcia poza nastawioną wartość minimalną oraz maksymalną), - przekaźnik rezystancyjny z sondą - model oferowany przez el12.pl służy do zabezpieczenia urządzeń elektrycznych (np. silników) przed niebezpiecznym wzrostem temperatury. Pomiar temperatury realizowany jest poprzez zewnętrzne czujniki temperatury, które można łączyć szeregowo. Wzrost temperatury na czujniku poza bezpieczną wartość powoduje zadziałanie przekaźnika wyjściowego. Czujnik jest galwanicznie odizolowany od sieci poprzez wewnętrzny transformator separujący. W kategorii tej w sklepie internetowym el.12 można znaleźć także uniwersalny automatyczny przełącznik faz APM-10, który służy do zasilania jednofazowej instalacji przemysłowej lub domowej 230 V / 50 Hz z trójfazowej 4-przewodowej sieci w celu zapewnienia bezzakłóceniowego zasilania jednofazowej instalacji elektrycznej i jej ochrony przed niedopuszczalnymi wahaniami napięcia w sieci. W zależności od obecności i jakości napięcia na fazach urządzenie automatycznie dokonuje wyboru fazy o najlepszych parametrach i przełącza na nią obciążenie jednofazowe o dowolnej mocy. Jak działają przekaźniki? Podstawowym zadaniem przekaźników jest otwieranie i zamykanie obwodu elektrycznego. Dzięki temu przekaźnik umożliwia wpływanie na pracę innych urządzeń znajdujących się w danym układzie sterowania, czyli może powodować ich włączenie lub wyłączenie. Pozostałymi, najczęściej dostępnymi opcjami są: - opóźnienie załączania, - opóźnienie wyłączania, - załączanie cykliczne, - wyłączanie cykliczne oraz impulsowanie. Przekaźniki (w bardziej zaawansowanych instalacjach) mogą także przesyłać informacje na temat awarii w systemie lub np. wykrytego intruza w budynku. Urządzenia te mogą powodować także załączenie zewnętrznych urządzeń (np. układu oświetlenia, elektrozaworu ogrzewania i innych). Co istotne, przy odpowiednim połączeniu można stworzyć system, w którym wiele elementów steruje tym samym przekaźnikiem. Budowa i zasada działania przekaźników elektromagnetycznych Przekaźnik elektromagnetyczny składa się z cewki elektrycznej (o dużej liczbie zwojów nawiniętych na metalowy rdzeń), która odpowiada za wytworzenie pola elektromagnetycznego, styków oraz popychacza i styku ruchomego. Dzięki temu, że cewka nie jest elektrycznie połączona ze stykiem (zastosowana jest separacja galwaniczna), napięcie sterujące cewką może być inne od napięcia doprowadzonego do styku. W efekcie np. sterownik inteligentnego domu może sterować przekaźnikami za pomocą jednego, niskiego napięcia 12 V. Oznacza to, że przekaźniki będą załączać oświetlenie lub urządzenia zasilane różnym napięciem np. żarówką w łazience zasilaną 12 V, a także taśmą LED na 24 V czy lampą w salonie na 230 V. Podanie napięcia zasilania na cewkę powoduje przełączanie styków, dzięki którym prąd płynie odpowiednią instalacją (po podaniu na cewkę przekaźnika odpowiedniego napięcia, wytworzy ona pole magnetyczne zdolne do przyciągnięcia popychacza, który popycha styk ruchomy, co powoduje przesterowanie przekaźnika). Gdy na cewkę nie jest podawane napięcie, styki powracają do swojego stanu początkowego. Przekaźniki czasowe Przekaźniki czasowe oprócz cewki ze stykami (w zależności od typu przekaźnika) dodatkowo są wyposażone w układ elektroniczny, który realizuję przeróżne funkcję uzależnione od czasu. Standardowy przekaźnik swój styk wykonawczy załącza zaraz po podaniu napięcia na cewkę, natomiast Przekaźnik czasowy z opóźnionym zadziałaniem załącza styk po 5 sek. Przekaźniki czasowe od zwykłych różnią się np. liczbą zacisków, ponieważ mają dodatkowe wejście sterujące, które jest używane, gdy funkcja czasu jest bardziej skomplikowana. Tego rodzaju elementy wykorzystywane są np. w oświetleniu klatek schodowych, gdzie zastosowano wiele przycisków (np. kilka na każdym piętrze budynku). Urządzenie działa tak, że po naciśnięciu dowolnego przycisku światło świeci przez minutę. Poprzez przyciski informacja trafia do przekaźnika czasowego, który od momentu naciśnięcia przycisku podaje na cewkę przekaźnika napięcie przez 60 sekund. Na skutek działania cewki styk przekaźnika zmienia położenie i podaje napięcie na lampę (bez względu na to, który z wielu przycisków będzie naciśnięty). Drugim elementem wyróżniającym to rozwiązanie jest dioda sygnalizacyjna. Zwykłe przekaźniki sygnalizują tylko w jakim położeniu są jego styki. Przekaźniki czasowe dodatkowo informują o stanie modułu czasowego. Zazwyczaj migająca dioda oznacza, że jest odliczany czas według ustalonej funkcji. Jeśli zaś dioda stale świeci, to funkcja jest zrealizowana, a styki wykonawcze załączone. Dla przekaźników czasowych charakterystyczne są też pokrętła, które poza nastawą czasu pozwalają dodatkowo na wybór funkcji, którą realizuje ten przekaźnik. Przekaźniki a styczniki – na czym polega różnica Przekaźnik elektromagnetyczny pod względem budowy oraz sposobu działania jest bardzo podobny do stycznika, ponieważ jeden i drugi działają na takiej samej zasadzie – poprzez załączenie przekazują dalej sygnał. Różnica tkwi jednak w zastosowaniu, ponieważ styczniki przeznaczone są do łączenia obwodów głównych, a przekaźniki - pomocniczych. Styczniki oprócz styków głównych mogą mieć kilka styków pomocniczych służących do sygnalizacji lub blokady. Stycznikami załącza się takie urządzenia, jak silniki elektryczne. Przekaźniki natomiast stosowane są np. do podawania sygnałów sterujących do (lub od) sterowników PLC (z ang. programmable logic controller, programowalny sterownik logiczny). Styczniki najczęściej są większe od przekaźników. Mają większy elektromagnes oraz dostosowane są do znoszenia większych przeciążeń prądowych, występujących zarówno na cewce, jak i na stykach.